ماهواره هدهد اولین ماهواره مخابراتی باند باریک بخش خصوصی

ماهواره هدهد ماهواره‌ای مخابراتی است که توسط جوانان با‌استعداد،کوشا و توانمند کشورمان در شرکت امید فضا ساخته شده است. ساخت این ماهواره از سال 1401 شروع شد و اکنون به امید و فضل الهی شاهد پرتاب آن در آبان ماه 1403 خواهیم بود.در ادامه به بررسی جزئی‌تر ماموریت‌ها و ویژگی‌های این ماهواره خواهیم پرداخت.

هدهد یک ماهواره با ماموریت اینترنت اشیاء:
در ابتدا با ماموریت ماهواره‌های اینترنت اشیاء آشنا می‌شویم.استفاده از ماهواره‌ها در زمینه اینترنت اشیا (IOT) مزایای قابل توجهی دارد که از جمله می‌توان به ارائه خدمات بدون محدودیت جغرافیایی و پوشش‌دهی گسترده در سطح جهانی اشاره کرد. این فناوری امکان دسترسی به اینترنت را در مناطق دورافتاده و کمتر توسعه‌یافته فراهم می‌آورد که معمولاً تحت پوشش شبکه‌های سنتی قرار نمی‌گیرند. به علاوه، ماهواره‌ها می‌توانند در شرایط اضطراری یا بلایای طبیعی که زیرساخت‌های زمینی آسیب دیده‌اند، خدمات ارتباطی مطمئنی را ارائه دهند. همچنین، با توجه به رشد روزافزون دستگاه‌های متصل به اینترنت و نیاز به تبادل داده‌ها در مقیاس وسیع، ماهواره‌ها نقش کلیدی در توسعه زیرساخت‌های اینترنت اشیا ایفا می‌کنند. این امر به نوبه خود، پتانسیل ایجاد تحولات عظیم در صنایع مختلف از جمله کشاورزی، مدیریت منابع طبیعی و حمل‌و‌نقل را دارد.ماهواره هدهد هم ماموریتش را به فضل الهی در حوزه اینترنت اشیاء ایفا خواهد کرد. بیشترین کاربرد ماهواره هدهد در بخش‌های کشاورزی، حمل و نقل و تدارکات و محیط زیست خواهد بود.

ماهوراه هدهد یک ماهواره مکعبی است:

ماهواره‌های مکعبی (CubeSats)، ابزارهای کوچک و مقرون‌به‌صرفه‌ای هستند که برای انجام مأموریت‌های فضایی و تحقیقاتی به کار می‌روند. استاندارد 3U برای ماهواره‌های مکعبی به این معناست که ابعاد آن‌ها) 30(10 \ 10 \ سانتی‌متر است و وزنی حدود (4) کیلوگرم دارند. این ماهواره‌ها به دلیل اندازه کوچک و هزینه پایین ساخت، جهت توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای مناسب هستند. ماهواره‌ هدهد می‌تواند به عنوان بخشی از یک منظومه ماهواره‌ای به کار رود تا به تبادل داده‌های متنوعی را از زمین و فضا کمک کند. با توجه به رویکرد جهانی درمورد هرچه کوچک‌تر کردن ماهواره‌ها این نوع طراحی گزینه مناسبی محسوب می شود.همچنین با توجه به اهداف بلند مدت شرکت امید فضا برای تشکیل منظومه‌های ماهواره‌ای باز هم گزینه ماهواره‌های مکعبی، گزینه مناسبی برای ساخت است.

مدار مقصد هدهد:

مدار ماهواره هدهد، مدار خوشید آهنگ در ارتفاع 500 کیلومتری از سطح زمین است .مدار خورشید‌ آهنگ یک نوع مدار خاص است که به ماهواره اجازه می‌دهد تا در هر بار گذر از بالای یک نقطه خاص روی زمین، در یک زمان و با نور روشنایی خورشید مشابه قرار گیرد. این ویژگی برای ماهواره‌هایی که در زمینه‌های نقشه‌برداری، کشاورزی، جنگل‌داری و مطالعات زمین‌شناسی فعالیت می‌کنند، بسیار مفید است. ارتفاع 500 کیلومتری از سطح زمین به ماهواره کمک می‌کند تا از تأثیرات جوی کمتری مانند کشش جوی و فشار هوا متأثر شود، که می‌تواند عمر ماهواره را افزایش دهد و دقت مأموریت‌های آن را بهبود بخشد. عمر مداری ماهواره هدهد نیز اگر خدا بخواهد 4 تا 5 سال خواهد بود.

ماموریت‌های ماهواره هدهد:

1-ارائه خدمات اینترنت اشیاء باریک‌باند:

ماهواره اینترنت اشیا باند باریک (NB-IoT) یک استاندارد شبکه کم مصرف سلولی (LPWAN) است. این فناوری توسط پروژه مشارکت نسل سوم (3GPP) برای ارتباطات بی‌سیم سلولی توسعه یافته است تا طیف گسترده‌ای از دستگاه‌ها و سرویس‌های جدید اینترنت اشیا را فعال کند. از آنجا که NB-IoT از پهنای باند کمتری استفاده می‌کند، مصرف برق دستگاه‌های متصل را کاهش می‌دهد و در عین حال ظرفیت سیستم و کارایی پهنای باند را افزایش می‌دهد، به ویژه در مکان‌هایی که به راحتی توسط فناوری‌های سلولی سنتی پوشش داده نمی‌شوند.

ایجاد بستر اختصاصی تبادل پیام:

بستر ارتباطات ماهواره‌ای یک راه‌حل کارآمد برای ایجاد شبکه‌های خصوصی انتقال داده و دسترسی به اینترنت است. اینترنت ماهواره‌ای در مواردی پیشنهاد می‌شود که دیگر روش‌های ارتباطی دشوار یا غیرممکن باشد. برای ایجاد بستر اختصاصی تبادل پیام با ماهواره باریک باند، می‌توانید از ماهواره‌های با استاندارد ماهواره‌های مکعبی استفاده کنید. به عنوان مثال، ماهواره “هدهد” یک ماهواره با استاندارد ماهواره‌های مکعبی است که مأموریت ایجاد بستر اختصاصی ارائه خدمات اینترنت اشیا بین‌المللی باند باریک را دارد. این ماهواره‌ها می‌توانند به عنوان یک راه‌حل مناسب برای ایجاد ارتباطات اینترت اشیا در مناطق دورافتاده و محیط‌هایی با مشکلات ارتباطی مورد استفاده قرار گیرند.

نحوه انجام ماموریت ماهواره هدهد:

اگر بخواهیم درمورد ماهواره هدهد صحبت کنیم باید گفت، نحوه انجام ماموریت این ماهواره به صورتی است که پس از دریافت پیام از کاربر زمینی آن را ذخیره کرده و در موقعیت مناسب برای کاربر مورد نظر ارسال می‌کند. کاربران هدهد می‌توانند با استفاده از یک مودم قابل حمل و نرم افزار پیام رسانی اختصاصی به صورت مستقیم با ماهواره ارتباط بگیرند.

این نرم افزار، ظاهری مشابه نرم افزارهای پیام رسان‌های معروف داشته و امکان افزایش امنیت انتقال پیام با استفاده از رمزنگاری‌های مختلف و امکان شخصی‌سازی از طرف کاربر را به کاربران خود ارائه می‌دهد.

کاربردهای ناوبری این ماهواره:

در کنار کاربری اینترنت اشیاء به عنوان ماموریت اصلی ماهواره هدهد ماموریت دیگری با هدف امکان سنجی ارائه خدمات موقعیت‌یابی در نظر گرفته شده است.

هدف دوم هدهد امکان‌سنجی منظومه ناوبری است:

منظومه‌های ماهواره‌ای ناوبری جهانی (GNSS)، به گیرنده‌های کوچک اجازه می‌دهند تا موقعیت خود را (طول، عرض و ارتفاع جغرافیایی) با خطای چند متری مشخص کنند. این قابلیت از طریق انتقال امواج رادیویی بین دستگاه و ماهواره انجام می‌شود. هدف اصلی این منظومه‌ها، ارائه خدمات اینترنت اشیا، مخابراتی، هدایت ناوبری، پیش‌بینی آب و هوا، تحقیقات علمی و عملیات نظامی است. در حال حاضر، سامانه موقعیت‌یاب جهانی (GPS) و سیستم ماهواره‌ای ناوبری روسیه (GLONASS) تمام فعال متعلق به آمریکا و روسیه هستند و سیستم‌های دیگری نیز در حال توسعه و بهبود هستند. این منظومه‌ها به طور گسترده در مسائل مختلف از ایجاد ارتباطات تا محاسبه دقیق زمان و مکان استفاده می‌شوند.

حرف آخر هدهد:

این ماهواره مخابراتی، درحوزه اینترنت اشیاء باریک باند، ان شاء الله  ماموریت خود را از آبان ماه امسال 1403 شروع خواهد کرد.هدهد پیام آور توانمندی جوانان ایرانی است که در راستای بالا بردن پرچم کشور مسلمانمان ایران گام برداشته‌اند. هدهد اینگونه نام گرفت تا به مردم غرق در مادیات، شرق تا غرب جهان خبر موفقیت مسلمانان را برساند. امیدواریم که این اخبار قدمی باشد برای روزهایی که اخبار تمدن اسلامی را زیر سایه منجی عالم بشریت(عج الله تعالی فرجه الشریف) به سراسر جهان مخابره کنیم.